Lamentaties van Robert White

15.00 uur, zondag 12 maart 2017
Eendrachtskerk, Eendrachtsstraat 95, 3012 XH Rotterdam (kaart).

Entree: €15.

Foto: Marion Smits, 12 maart 2017

Hildegard von Bingen (1098 – 1179)

Abdis, mystica, schrijfster en diplomaat. Beschreef haar eigen visioenen, maar schreef ook verhandelingen over medische en wetenschappelijke onderwerpen. Verder zijn er gedichten van haar hand die éénstemmig getoonzet zijn.

Tussen 1147 en 1150 stichtte zij een klooster op de Ruperstberg. Later, in 1165, volgde een zusterklooster bij Büdesheim. Dat ze abdis was weten we onder andere uit brieven van Frederik Barbarossa. Na haar dood probeerden maar liefst 4 pausen haar zaligverklaard te krijgen. Hoewel deze pogingen alle sneefden, wordt ze toch genoemd in de registers van martelaren en heeft ze haar eigen feestdag: 17 september.

Vanwege haar visioenen stond ze bekend als de “Sybille van de Rijn”. In die hoedanigheid werd ze geraadpleegd door pausen, keizers, koningen en vertegenwoordigers van de hoge en lage geestelijkheid.

Christopher Tye (1505-1572)

Christopher Tye, een tijdgenoot van William Byrd, studeerde muziek aan de universiteit van Cambridge. Na zijn afstuderen werd hij 'lay clerk' aan Kings' College. In 1543 werd hij aangesteld als Master of the Choristers aan de kathedraal van Ely. Dankzij Lutheraan, kerkhervormer en vriend dr. Richard Cox belandde Tye ook aan het hof, waar hij waarschijnlijk de muziekdocent werd van Edward VI.

De enige compositie van Tye die gepubliceerd werd tijdens zijn leven, The Actes of the Apostles, is aan Edward opgedragen. In het voorwoord impliceerde Tye zelfs dat zij bevriend waren.

In 1558, het jaar waarin Edward stierf, keerde Tye terug naar Ely, dit keer als geestelijke. De twee stukken op het programma vandaag heeft hij waarschijnlijk nadien gecomponeerd, tijdens het bewind van Queen Mary. In 1562 werd zijn positie aan de kathedraal van Ely overgenomen door Robert White, die later trouwde met Tye's dochter Ellen.

Robert White (c. 1538 – 1574)

Robert White werkte al op zijn 15e als organist in de parochie van St. Andrews, Holborn. Hij studeerde aan Trinity College (Cambridge). Hij was de schoonzoon van Christopher Tye, die hij opvolgde als Master of the Choristers in Ely. Daarna werd hij, via een tussenstop aan Chester Cathedral, de Master in Westminster Abbey.

White schreef overwegend in een imitatieve stijl. Dat wil zeggen, een stijl waarin een nieuw motief in alle andere stemmen geïmiteerd wordt. Dit is de stijl van de 15e en vroege 16e eeuw. Zijn werk doet dan ook meer denken aan John Taverner dan aan bijvoorbeeld tijdgenoot William Byrd. In de 2e helft van de 16e eeuw wordt de tekst steeds meer leidend bij het componeren.

Helaas is White maar 26 geworden en blijft het dus raden in welke richting deze buitengewoon invloedrijke musicus zich zou hebben ontwikkeld. De Lamentaties à 5 (er is ook een 6-stemmige set) behoren tot zijn beste werk.

Programma

Hildegard van Bingen (1098-1179):
O Virtus Sapientiae

Christopher Tye (1505-1572):
Omnes gentes, plaudite manibus

Christopher Tye:
Peccavimus cum patribus

Robert White (c. 1538 – 1574):
Lamentaties van Jeremias

Hildegard von Bingen:
O ecclesia