Mozartconcert - 20 november 2005
15:00 Lambertuskerk, Beneden Oostzeedijk 1-3, Rotterdam
Op 27 januari 2006 is het 250 jaar geleden dat Wolfgang Amadeus Mozart in Salzburg werd geboren. In deze Oostenrijkse stad zou hij de eerste 17 jaar van zijn leven wonen. Salzburg eert in 2006 een heel jaar lang zijn beroemdste inwoner.
Het Rotterdamse koor Cappella Gabrieli o.l.v. Maarten Michielsen wil deze 250e verjaardag van dit muzikale genie niet zomaar voorbij laten gaan. Ook wij eren Mozart en nemen in 2005 al vast het voortouw met de uitvoering van een speciaal Mozartprogramma, waarin we een aantal korte vocale werken van hem zullen uitvoeren: Magnificat, een los Kyrie en het alom bekende Ave verum corpus.
Muzikaal hoogtepunt van het concert zal zijn De Missa Brevis in Bes Groot KV 275. Deze mis voor SATB koor en SATB solisten is ongetwijfeld een bijzondere parel uit zijn vocale sacrale muziek. Naast zijn wat meer bekende Krönungsmesse in C Groot KV 317 en zijn Mis in c klein KV 427 behoort deze mis tot één van zijn allermooiste. Dat vond Mozart zelf ook. Na de allereerste uitvoering op 22 december 1777 in de St. Peter te Salzburg heeft hij in zijn latere periode vaak teruggegrepen op deze mis.
In Mozarts tijd was het gebruikelijk om een missa brevis te begeleiden door een "kerktrio" bestaande uit twee violen, contrabas en orgel, terwijl drie trombones de drie onderste koorstemmen (alt, tenor, bas) versterken. In ons concert zullen we deze Salzburgse traditie dan ook in ere houden. Bovendien streven we er naar om voor dit concert instrumentalisten aan te trekken die authentieke barokinstrumenten bespelen.
Dat dit alles naast inspanning ook kosten met zich mee zal dragen mag duidelijk zijn. Zonder financiële sponsoring zal het moeilijk zijn om dit unieke project van de grond te krijgen op een wijze die we aan dit genie verschuldigd zijn.
In tegenstelling tot een missa longa waarin ook delen met een wisselende tekst zijn opgenomen, is de missa brevis een korte mis bestaande uit de misdelen met een vaste tekst: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Benedictus en Agnus Dei.
Mozart schreef de mis in de nazomer van 1777 in zijn geboortestad Salzburg. Het mag een wonder genoemd worden dat iemand van 21 jaar zulke evenwichtige en volwassen muziek kon schrijven. Natuurlijk, hij kreeg het met de paplepel ingegoten; zijn vader Leopold was immers een verdienstelijk musicus en componist.
In deze korte mis komt zijn fenomenale componeertalent ten volle tot uiting.
De wijze waarop Mozart de solostemmen inbedt in de koorparijen is bijzonder. In deze mis zijn geen afzonderlijke delen voor solisten, maar is er sprake van een voortdurende afwisseling tussen solisten en koor. De manier waarop Mozart dit gegeven uitwerkt maakt de muziek levendig en afwisselend.
In de tekstrijke delen als Gloria Credo wordt de muziek zonder cesuur doorgecomponeerd, waarbij de sterke relatie tussen tekst en muziek opvallend mooi tot uiting komt.
In de eerste vier delen overheerst het allegro. De muziek heeft daar een bijna sprankelend karakter. Pas in het Benedictus gaat hij over tot een ander tempo in 3/4 maat. Dit deel vormt dan ook een prachtig contrast met de eerste vier.
Het Agnus Dei heeft grote contrasten in dynamiek, nu eens uitbundig en in de herhaling van de tekst ingetogen.
Het is een echt Mozartstuk waarin de luisteraar in de melodische lijnen, harmonieën, muzikale effecten en versieringen zeer duidelijk de muzikale handtekening van deze grootmeester zal herkennen.
Voor ons gaat het een feest worden om deze muziek te laten klinken in een kwaliteit die de luisteraar van ons koor gewend is.
Programma
Wolfgang Amadeus Mozart (1756–1791):
Miserere mei, Deus
Kyrie in D minor (KV 90)
Missa brevis in B flat (KV 275) - Kyrie & Gloria
instrumentaal intermezzo
Missa brevis in B flat (KV 275) - Gloria
Ave verum corpus (KV 618)
Missa brevis in B flat (KV 275) - Sanctus & Benedictus
Missa brevis in B flat (KV 275) - Agnus Dei