Puzzelen met Lassus

Wat hebben we geworsteld met het Miserere van Lassus! In het begin van de repetitieperiode voor onze concerten in september was het echt even puzzelen voordat we plezier beleefden aan de uitvoering van dit stuk, en dat terwijl het exemplarisch is voor de muziek die ons zo na aan het hart ligt: 16e -eeuwse polyfonie! De oorspronkelijke notatie van het Miserere mei Deus bleek namelijk voor alle partijen te laag. Onze stemmen, en daardoor ook de compositie, kwamen niet tot hun recht. We probeerden het een grote secunde hoger. Dat bleek niet de oplossing waarop we gehoopt hadden. Het klonk (en voelde) nog steeds niet goed.

Stoelendans

We deden er nog een toontje bovenop en zongen het een grote terts hoger. Ook dat werkte niet.

Wars van conventies als we zijn, wisselden we vervolgens van partij: de alten zongen de sopraan-, de tenoren de alt-, en de sopranen de tenorpartij. Maar ook dít experiment stemde niet tevreden.

De aanhouder wint

Als laatste redmiddel stelde Maarten voor het stuk een kwart hoger uit te voeren. Et voilà – dát klonk! Eindelijk hadden we een oplossing gevonden die voor iedereen werkte. Alleen – noten zingen die een kwart hoger klinken dan genoteerd valt nog bepaald niet mee, zelfs niet voor ons geoefende zangers. Wat de ogen zien willen de stembanden voelen.

Werk aan de winkel

En dus ging één van onze koorleden aan de slag om een getransponeerde versie van het 22 bladzijden tellende Miserere te produceren. Een week later was er een verse partituur. Nu we ons niet meer over stemligging druk hoefden te maken, konden we ons eindelijk richten op waar we goed in zijn: tekstbeleving en expressie. Uitdrukking geven aan de betekenis van de woorden, en de zinnen zingen alsof je een verhaal voorleest.

Aandacht voor de tekst

Het verhaal dat in het Miserere verteld wordt, is dat van een diep doorvoelde boetedoening. Het Miserere mei Deus is Lassus’ muzikale verklanking van de tekst van psalm 51, één van de zeven boetepsalmen uit het Oude Testament. Hier spreekt een mens die zich pijnlijk bewust is van zijn eigen zondigheid én van de erfzonde waarmee de gehele mensheid behept is. Doordat Eva de zoete verleiding niet kon weerstaan, is ieder mens al bij zijn geboorte veroordeeld tot een leven vol lijden, tot sterfelijkheid, en tot een verwijdering van God. De mens kan niet anders dan God smeken om verlossing, en vergeving van zijn zonden. En dat doet hij dan ook, vanuit de grond van zijn hart.

Nieuwsgierig geworden naar onze interpretatie van Lassus’ Miserere? Bezoek ons gratis optreden op zaterdag 21 september in de Dorpskerk in Ouderkerk aan den IJssel, of koop een kaartje voor ons concert in de monumentale Sint Willibrordkerk in Utrecht!